30.3.10

ΜΕΤΑΝΑΣΤΗΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Ο ΑΔΙΚΟΣ θάνατος ενός ανυποψίαστου παιδιού μόλις 15 χρονών από ένα τυφλό βομβιστικό χτύπημα δεν προκαλεί μόνο σοκ, θλίψη και οργή. Φέρνει στο φως μια ακόμη πιο σκληρή πραγματικότητα: την απελπισία μιας οικογένειας μεταναστών, μιας μάνας που μαζί με τα ανήλικα παιδιά της αναζητεί πλέον το χαμένο όνειρο μιας καλύτερης ζωής στη χώρα μας σε βρώμικους κάδους απορριμμάτων.

Πού να το φανταζόταν αυτό το δύσμοιρο παιδί πάνω στην εφηβεία του ότι εγκαταλείποντας το Αφγανιστάν θα έβρισκε στον δρόμο του μία νέα Καμπούλ, όπως εύστοχα ή προφητικά είχε αποκαλέσει στο πρόσφατο παρελθόν ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης την Αθήνα. Το τραγικό βεβαίως είναι ότι αυτός ο τρόπος ζωής της συστηματικής περιπλάνησης ανάμεσα σε σωρούς σκουπιδιών δεν απεικονίζει μόνο την εξαθλίωση και την κατάπτωση της συγκεκριμένης οικογένειας των Αφγανών μεταναστών. Χιλιάδες μετανάστες κάθε ηλικίας ψάχνουν τα βράδια στα σκουπίδια την καθημερινή τους τροφή, άχρηστα αντικείμενα και ρούχα που θα τους διευκολύνουν στoν διαρκή αγώνα για την επιβίωση. Όχι, η ζωή δεν είναι καθόλου ευχάριστη και καθόλου ρόδινη για χιλιάδες πρόσφυγες που ζουν στη χώρα μας. Οι μετανάστες δεν είναι στο σύνολό τους «οι κακοί Αλβανοί που μας παίρνουν τις δουλειές» ή «οι ανιστόρητοι Σκοπιανοί που μας παίρνουν το όνομα» ή ακόμη «οι άπληστες Ρωσίδες που μας παίρνουν τους άντρες». Ο καθένας τους κουβαλά μία διαφορετική ιστορία μαζί του. Τη δική του ιστορία. Και καθένας εξ αυτών δικαιούται να αναζητήσει μια καλύτερη ζωή στη χώρα της... φιλοξενίας και του πολιτισμού.

Δεν ξέρω πραγματικά τι είναι πιο ρατσιστικό. Να παρελαύνειςτάχα για την πατρίδα και τα ιδανικά της- κραυγάζοντας ακραία και φασιστικά συνθήματα κατά των μεταναστών ή να εθελοτυφλείς μπροστά στα προβλήματά τους;

Οι μετανάστες απ΄ όποια χώρα κι αν προέρχονται είναι μέρος της ζωής μας. Και οφείλουμε όλοι να βοηθήσουμε στην ενσωμάτωσή τους. Μπαίνουν στα σπίτια μας, μας βοηθούν στις δουλειές μας, φροντίζουν τα παιδιά μας.

Κι όταν σκέφτομαι πόσο δύσκολη είναι πλέον η δική μου καθημερινότητα, μολονότι έχω περίπου όλα τα μέσα για να την υπηρετήσω, ανατριχιάζω και μόνο στη σκέψη της καθημερινότητας των μεταναστών, νόμιμων ή παράνομων...


Βούλα Κεχαγιά

εφημερίδα Τα Νέα, 30.3.2010

«ΚΥΡΙΕ, ΟΧΙ Μ' ΑΥΤΟΥΣ»...

Του Παντελή Mπουκάλα

Τόση μοβοροσύνη πια: «Ελληνας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι ποτέ. Το αίμα σου θα χύσουμε, γουρούνι Αλβανέ». Και τέτοια ανθρωποφαγική διάθεση: «Τους λένε Σκοπιανούς, τους λένε Αλβανούς, τα ρούχα μου θα ράψω με δέρματ’ απ’ αυτούς». Αλλά αν η παρέλαση των μαθητών γίνεται υπό τη μουσική του εμβατηρίου «Μακεδονία ξακουστή», πώς να μη φτάσουν στον παροξυσμό την 25η Μαρτίου οι ειδικές μονάδες του Λιμενικού; Πώς να μην ουρλιάξουν «Θα γίνει μακελειό, μετά θα εκδικηθώ, όταν θα προσκυνήσετε σημαία και σταυρό»; Κουκιά τρώνε, κουκιά μαρτυράνε· τέτοια παραμένει η στρατιωτική εκπαίδευση, όσο και αν η δημοκρατία μας ενηλικιώθηκε, τέτοιες (σε κάπως ηπιότερη μορφή) οι ευρύτατα διακινούμενες «αξίες»: μισοξενισμός, εθνικισμός, «περιούσιος λαός». Μήπως αρκετοί από όσους βρέθηκαν θεατές στην Πανεπιστημίου, μετά την παρέλαση, δεν επικρότησαν (με χειροκροτήματα και ζητωκραυγές) τους ωρυόμενους λιμενικούς;

Τα «παιδιά», που διέπραξαν μια «λεκτική ανοησία» σύμφωνα με τους θερμότατους συμπαραστάτες τους, τους ακροδεξιούς του ΛΑΟΣ (οι πέραν του καρατζαφερικού σχηματισμού ακροδεξιότατοι δεν είχαν πρόβλημα να υιοθετήσουν στο ακέραιο τα ανθρωποφάγα συνθήματα), δεν παρασύρθηκαν από «εθνικό ενθουσιασμό». Η όλη υπόθεση φανερώνει προετοιμασία, κατασκευή συνθημάτων και ανάθεση ρόλων· σημαίνει σχεδιασμό πρόκλησης. Δεν πρόκειται άλλωστε για «παιδιά», αλλά για επαγγελματίες πατριδοφρουρούς. Και δεν πρέπει να παραγνωριστεί το ότι οι λιμενικοί υπερτερούν ακόμα και των αστυνομικών σε βαρβαρότητα κατά των ξένων. Δεν δικαιούται λοιπόν κανείς εκ των υπουργών μας (που απλώς ερίζουν για το ποιος ευθύνεται, δίχως να κατανοούν το βάθος του προβλήματος) να δηλώνει ότι «έπεσε από τα σύννεφα». Στα σύννεφα ζούσαν ώς τώρα; Δεν πολιτεύονταν στην Αθήνα; Δεν μάθαιναν τι γινόταν σε όλη την Ελλάδα, σε κάθε «σταθμό υποδοχής»;

Αν, λοιπόν, οι καθαροί Ελληνες είναι όσοι ορέγονται να χύσουν το αίμα των «γουρουνιών», των Αλβανών, το πιο τίμιο είναι να δηλώσουν μαγαρισμένοι Ελληνες ή και μη Ελληνες όσοι δεν ανέχονται τέτοιες ορέξεις। Αν οι γνήσιοι Ελληνες είναι όσοι θέλουν να ράψουν τα ρούχα τους με δέρματα Αλβανών ή Σκοπιανών, το πιο φρόνιμο, μήπως σωθεί η τιμή της ελληνικότητας, είναι να δηλώσουν μη γνήσιοι αλλά νόθοι όσοι νιώθουν βαρύτατα προσβεβλημένοι από τα αιμοδιψή συνθήματα. Οσο για τους ελληνοέλληνες, λιμενικούς και λοιπούς βέβαιους ότι Ελληνας δεν γίνεσαι αλλά γεννιέσαι, όταν, αντί άλλου ψυχοτρόπου, ξαναδούν τους αγαπημένους τους χολιγουντιανούς «Τριακόσιους» για να φτιαχτούν, ας βάλουν σε μια ακρίτσα του μυαλού τους ότι δύο σπουδαίους ποιητές είχε όλους κι όλους η Σπάρτη. Ο ένας, ο Τυρταίος, δεν ήταν Σπαρτιάτης, κι ο άλλος, ο Αλκμάνας, δεν ήταν καν Ελληνας· από τις Σάρδεις ήταν, Λυδός ή δούλος - ένα «γουρούνι» δηλαδή.

(από την εφημερίδα Η Καθημερινή, 30.3.2010)

26.3.10

Ο ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΑΒΑΖΕΙ ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ

μη χάσετε ένα μοναδικό ακρόαμα


Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος διαβάζει αποσπάσματα

από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο

σε δική του μετάφραση


Σε ψηφιακό δίσκο (cd) των Εκδόσεων Εντευκτηρίου


ζητήστε να σας σταλεί με αντικαταβολή 15 ευρώ συνολικά (περιλαμβάνονται και έξοδα αποστολής)


Αποσπάσματα από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, σε δική του μετάφραση, διαβάζει ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος σε ψηφιακό δίσκο (cd) που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Εντευκτηρίου.
Πρόκειται για αποσπάσματα που αναφέρονται στα περιστατικά από την είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα μέχρι και την ανάστασή του.

Οι απαρχές της μετάφρασης του Ευαγγελίου από τον Χριστιανόπουλο χρονολογούνται πενήντα χρόνια πριν. Ο ίδιος έχει πει για το ζήτημα αυτό: «Ολα ξεκίνησαν το 1955, που υπηρετούσα τη στρατιωτική μου θητεία και, μέσα σε όλες τις δυσκολίες της στρατιωτικής ζωής, ένιωσα έντονη την ανάγκη να στηριχθώ κάπου και να βρω από κάπου παρηγοριά. Και φυσικά δεν υπήρχε σπουδαιότερο στήριγμα από το Ευαγγέλιο, οπότε σκέφτηκα ν’ αρχίσω να μεταφράζω. Αρχισα με τον Ματθαίο, που είναι το πρώτο στη σειρά. Αργότερα είδα ότι αυτό που ήθελα, να μεταφράσω όλα τα Ευαγγέλια, ήταν πάνω από τις δυνάμεις μου, γι’ αυτό έμεινα μόνο στο πρώτο. […] Την περίοδο εκείνη ένιωθα πιο πιστός χριστιανός, Αργότερα, οι προσανατολισμοί μου άλλαξαν αισθητά. Αλλά πάλι δεν σταμάτησα τη μετάφραση, παρόλο που στη δεύτερη αυτή φάση το ενδιαφέρον μου ήταν περισσότερο φιλολογικό και μεταφραστικό. Εκ των υστέρων βλέπω ότι όλα αυτά με ωφέλησαν, γιατί με βοήθησαν να προσπελάσω ένα τόσο μεγάλο κείμενο από όλες τις πλευρές.»

Είναι φανερό ότι η μετάφραση αυτή αποτελεί έργο ζωής για τον ποιητή, καθώς πηγάζει από τις χριστιανικές καταβολές του και δίνει διέξοδο στη χριστιανική του αγωνία, την οποία, όπως τονίζει χαρακτηριστικά ο ίδιος στην “αυτοκριτική” του (στο δοκίμιό του «Επ’ εμοί»), δέχτηκε από τον Τ. Σ. Ελιοτ και τον Καβάφη, και έτσι προχώρησε «κάνοντας τα πρόσωπα από την Αγία Γραφή προσωπεία των εξομολογήσεών » του.

Χρειάστηκαν περίπου σαράντα χρόνια για να ολοκληρωθεί η επεξεργασία της μετάφρασης και να ξεπεραστούν οι αμφιβολίες και οι δισταγμοί του δημιουργού της, που οφείλονταν στην «ομολογουμένη τελειομανία» αλλά και στον σεβασμό του προς τη γλώσσα του πρωτοτύπου.

Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, που γράφηκε καταρχάς στα εβραϊκά, πιθανόν το 63 μ.Χ. και κατόπιν μεταφράστηκε στην κοινή ελληνική, ο Χριστιανόπουλος το θεωρεί ως «[…] το πιο δύσκολο. Οχι μόνο για τον θεολογικό του χαρακτήρα αλλά και για τη γλώσσα του, που παρουσιάζει αρκετές ιδιομορφίες. Από την άλλη μεριά θεωρείται το πιο αυθεντικό αλλά και το πιο πλήρες, έχει αρχιτεκτονική συγκρότηση και διασώζει αρκετά καλά τη ζωντάνια της κοινής ελληνικής και τον ποιητικό χαρακτήρα της αραμαϊκής στην εποχή του Χριστού. Τέλος, το Ευαγγέλιο του Ματθαίου είναι το πιο ωραίο, γιατί περιέχει ολόκληρη την επί του όρους ομιλία και περιγράφει με τον δραματικότερο και αναλυτικότερο τρόπο τα πάθη του Κυρίου».

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν το γεγονός ότι το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο προσείλκυσε τους μεταφραστές της Αγίας Γραφής ήδη από τον 17ο αιώνα, με κορύφωση τη γνωστή μετάφραση του 1901, η οποία προκάλεσε τα «Ευαγγελιακά», τα γνωστά αιματηρά επεισόδια που έγιναν στην Αθήνα και σημάδεψαν ιδεολογικά το γύρισμα του αιώνα.

Ωστόσο, στο τέλος του ίδιου αιώνα, ο σύγχρονος μεταφραστής του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου δήλωνε: «Δεν γνωρίζω αν οι σημερινοί αναγνώστες έχουν αληθινό ενδιαφέρον για το Ευαγγέλιο, ή απλώς επηρεάζονται από τη μόδα που άρχισε με τους νεοορθόδοξους»। Πάντως, ο Χριστιανόπουλος “ομολογεί”: «Η μετάφρασή μου προς το παρόν απευθύνεται στους πιστούς αλλά και στους διανοουμένους, και θα χαιρόμουν αν κάποτε την υιοθετούσε και η επίσημη Εκκλησία…»

Ανεξάρτητα όμως από τη γλωσσική μορφή στην οποία είναι γραμμένο το Ευαγγέλιο, η δύναμη και η γοητεία του παραμένουν αδιαμφισβήτητες. «Μισό αιώνα διαβάζω λογοτεχνία», γράφει ο Χριστιανόπουλος, «μα τη δύναμη και τη γλύκα που έχουν τα λόγια του Χριστού δεν τη βρήκα αλλού πουθενά».

Ακούστε ένα απόσπασμα από την ηχογράφηση αυτή:


24.3.10

Η ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ

σχόλιο του Γιώργου Βέλτσου, δημοσιευμένο στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας Τα Νέα

Εβλεπα στο «ΒΗΜΑgazino» (στήλη υπό τον τίτλο «Οι εκκεντρικοί») τον Μισέλ Φουκό στους δρόμους διαμαρτυρόμενο για τη δολοφονία ενός ακτιβιστή της Αριστεράς. Ένας άλλος «εκκεντρικός», ο Σαρτρ, φωτογραφήθηκε με μια ντουντούκα σε ένα βαρέλι. Εδώ, ο «εκκεντρικός» Γλέζος έφαγε χημικά και οι μη εκκεντρικοί διανοούμενοι εσιώπησαν. Δεχόμαστε αδιαμαρτύρητα ―και με μια δόση εκκεντρισμού― το Πρόγραμμα Σταθερότητας και τα 46.000 ευρώ ως βάση για κότερα και πισίνες. Οι διανοούμενοί μας επιδίδονται σε αναλύσεις και σοφιστείες (ποιος είναι, ποιος δεν είναι). Προσωπικά αντιγράφω για τον «Νεόκοπο» graffiti από τα Εξάρχεια.

Τι πρέπει να κάνουμε; Ο Φουκό συνιστούσε μια «τοπολογική χαρτογράφηση της μάχης»। Εγώ προτείνω κάτι απλούστερο (και αρκούντως μεταφυσικό). Να γίνουμε οι «κακοί», χωρίς πολλές χειραψίες με τους πολιτικούς, αβάντες στους συναδέλφους, παραπομπές αναμεταξύ μας και κυρίως χωρίς πολλά τηλεφωνήματα.

Γιώργος Βέλτσος

22.3.10

Η ποίηση είναι γένους θηλυκού

Μια εκδήλωση στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης

Από το 2002, που απέκτησε δικό του χώρο, το περιοδικό «Εντευκτήριο» διοργανώνει κάθε χρόνο τη δική του εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, επιδιώκοντας κάθε φορά μια διαφορετική προσέγγιση στο ποιητικό φαινόμενο αλλά και τη συνεργασία με άλλες δημιουργικές δυνάμεις της Θεσσαλονίκης.
Φέτος το «Εντευκτήριο» συνεργάζεται με τον πιο δραστήριο και δυναμικό, μη κρατικό, θεατρικό πυρήνα της πόλης, την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης».
Στην εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, που θα πραγματοποιηθεί στο Underground Εντευκτήριο (Δεσπεραί 9, περιοχή Διεθνούς Εκθέσεως) τη Δευτέρα 22 Μαρτίου, 8.30 μ.μ., οι ηθοποιοί της Πειραματικής Σκηνής της «Τέχνης» Ελένη Βλαχοπούλου, Ελένη Δημοπούλου, Μαριέττα Σπηλιοπούλου και Έφη Σταμούλη διαβάζουν ποιήτριες της Θεσσαλονίκης.
(Θα ακουστούν ποιήματα των: Κούλας Αδαλόγλου, Ρούλας Αλαβέρα, Μυρτώς Αναγνωστοπούλου, Μαρίας Αρχιμανδρίτου, Μπίλης Βέμη, Καλλιόπης Εξάρχου, Μαρίας Καραγιάννη, Βικτωρίας Καπλάνη, Κατερίνας Καριζώνη, Δήμητρας Κατιώνη, Μαρίας Κέντρου-Αγαθοπούλου, Έλσας Κορνέτη, Άννυς Κουτροκόη, Χλόης Κουτσουμπέλη, Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου, Ελένης Μερκενίδου, Αλεξάνδρας Μπακονίκα, Ζωής Σαμαρά, Χαράς Χρηστάρα κ.ά.)

Μουσικές παρεμβάσεις: Κώστας Βόμβολος Επιμέλεια: Νικηφόρος Παπανδρέου.

Η είσοδος είναι ελεύθερη.

Η εκδήλωση του «Εντευκτηρίου» πραγματοποιείται και φέτος με την υποστήριξη του Κέντρου Πολιτισμού της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης και του Α΄ Δημοτικού Διαμερίσματος του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Χορηγός επικοινωνίας: 9,58 fm της ΕΡΤ3.

21.3.10

ΠΟΙΗΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

H Κική Δημουλά διαβάζει το ποίημά της «Πέρασα»

Μικρή εισφορά στη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης η φωνή της Σύλβια Πλαθ, ενώ διαβάζει το ποίημά της «Daddy»



Η Κατερίνα Γώγου διαβάζει το ποίημά της «Η ζωή είναι σουγιαδιές»

20.3.10

ΑΣΤΕΓΟΙ ΣΤΙΧΟΙ

του Παντελή Μπουκάλα

(δημοσιεύτηκε στην εφημ. Η Καθημερινή, 20.3.2010)

Η μέρα της ποίησης η αυριανή αλλά και ημέρα κατά του ρατσισμού. Κι αν ήθελε κανείς να τις συνδυάσει και να στρατεύσει τις μούσες στον αγώνα τον καλό, θα αρκούσε να θυμίσει τις τρεις πρώτες λέξεις από τον παλαιότατο «Εις ξένους» ομηρικό ύμνο: «Αιδείσθε ξενίων κεχρημένον». Κι αν αυτές ηχούν ανεπαρκείς ή σκοτεινές ή παλιοκαιρινές έτσι όπως κηρύσσουν την τήρηση της φιλοξενίας, τον σεβασμό του αναγκεμένου ξένου, θα αρκούσε να θυμηθούμε, άλλη μία φορά, δέκα όλους κι όλους στίχους του Νίκου Εγγονόπουλου από τη συλλογή του «Στην κοιλάδα με τους ροδώνες» για να προσεγγίσουμε την ουσία του ουμανισμού, κι ας μοιάζει και τούτος παλιοκαιρινός πια: «αλήθεια - των αδυνάτων αδύνατο - / ποτές δεν εκατάφερα να καταλάβω / αυτά τα όντα που δεν βλέπουνε / το τερατώδες κοινό γνώρισμα τ’ ανθρώπου / - το εφήμερο / της παράλογης ζωής του - / κι ανακαλύπτουνε διαφορές / - γιομάτοι μίσος - διαφορές / σε χρώμα δέρματος φυλή / θρησκεία».

Διαφορές βεβαίως και υπάρχουν ανάμεσα στους ανθρώπους – όσες έχουν να κάνουν με τη γεωγραφία και την τύχη, να γεννηθείς από εδώ ή από ’κει εν σχέσει με μια νοητή (και συχνά - πυκνά ακατανόητη) γραμμή που ορίστηκε σαν σύνορο, για ν’ αλλάξει και μια και δυο και είκοσι φορές, παρασυρμένη από το βίαιο ρεύμα της ιστορίας. Αλλά οι διαφορές ετούτες, όσο κι αν τις αλλοιώνει ή τις μεγεθύνει το μίσος, ούτε τεκμήρια ανωτερότητας προσφέρουν σε οποιουσδήποτε (στους λευκούς βέβαια, και μάλιστα τους χριστιανούς) ούτε καταδικάζουν κάποιους άλλους στην αναξιότητα. Κανείς δεν γεννιέται ανώτερος ή κατώτερος, φυλετικά, πολιτισμικά, θρησκευτικά ή ό, τι άλλο. Κανείς δεν συγκαταλέγεται από τα γεννοφάσκια του και διηνεκώς στα ταπεινά αναλώσιμα της ιστορίας, ενόσω άλλοι σπεύδουν να καυχηθούν ότι τυγχάνουν εκ γονιδίων εκλεκτοί της.

Αλλά άποροι φαίνονται και άστεγοι οι στίχοι οι παλαιοί και οι νεότεροι. Κήρυκες της φιλοξενίας αυτοί και «ξεναρκείς», υπερασπιστές δηλαδή των ξένων, δεν γεύονται οι ίδιοι τη φιλοξενία που τους αρμόζει, δεν μετουσιώνονται σε εντολή, σε γνώμονα βίου. Ισως οι μούσες δεν μένουν πια εδώ· ξενιτεύτηκαν κι αυτές.

19.3.10

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΓΟΡΑ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ

το κείμενο του Περικλή Κοροβέση που ακολουθεί δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία (13 Μαρτίου 2010)

Υπάρχει ένα καθολικό εμπάργκο από όλα ανεξαιρέτως τα ΜΜΕ, τηλεοπτικά, ραδιοφωνικά, έντυπα, στην ποίηση. Εκτός από την «Αυγή», που έχει ένα διαφορετικό ανθολόγο κάθε μήνα και δημοσιεύει καθημερινά και ένα ποίημα, δεν έχω δει πουθενά ν' ασχολείται κανείς με την ποίηση.

Εκτός από τα εξειδικευμένα λογοτεχνικά περιοδικά, που είναι άγνωστα στο ευρύ κοινό, και από ελάχιστους εκδότες (εδώ χρειάζεται ειδική μνεία στον Γαβριηλίδη), η ποίηση δεν έχει θέση σε αυτή τη χώρα παρά τη μαζική της παραγωγή. Εγώ προσωπικά, χωρίς να είμαι κριτικός λογοτεχνίας, λαμβάνω ταχυδρομικώς 2-3 ποιητικές συλλογές τον μήνα από ονόματα που δεν ξέρω, και μπορώ να πιστοποιήσω πως υπάρχει μια σφριγηλή ποιητική παραγωγή στην Ελλάδα που της άξιζε μια καλύτερη τύχη.

Αφορμή για αυτό το σημείωμα ήταν το κύριο άρθρο του «Κοντέινερ» (Φεβρουάριος 2010), που το υπογράφει ένα βαρύ όνομα της ελληνικής λογοτεχνίας. Ο Δημήτρης Νόλλας, που δεν μπορεί να συγκρατήσει την οργή του. Οι ποιητικές συλλογές έχουν εξαφανιστεί από τις βιτρίνες, τους πάγκους, ακόμα και τις εκθέσεις. Το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό, είναι διεθνές. Στην τελευταία έκθεση βιβλίου στο Παρίσι, όπου τιμώμενη χώρα ήταν το Μεξικό και είχαν προσκληθεί δεκάδες συγγραφείς, δεν υπήρχε ανάμεσά τους ένας ποιητής. Το ίδιο έγινε και στην αντίστοιχη έκθεση της Νέας Υόρκης, όπου τιμώμενη χώρα ήταν η Γαλλία και δεν υπήρχε ποιητής ούτε για δείγμα, παρά το γεγονός πως η Γαλλία έχει έναν από τους πιο σημαντικούς ποιητές της εποχής μας και αναμφισβήτητα τον πιο σημαντικό Γάλλο ποιητή εν ζωή.

Η κατάσταση δεν ήταν ίδια πριν από είκοσι-τριάντα χρόνια. Η ποίηση είχε μια θέση στην κοινωνία. Με την επανάσταση του καπιταλισμού, με ιδεολογία τον νεοφιλελευθερισμό και την ελεύθερη αγορά, με καθοδήγηση των κομμάτων «Διεθνές Νομισματικό Ταμείο» και «Παγκόσμια Τράπεζα», όργανα του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ, έχει καθιερωθεί το δόγμα «ό,τι δεν πουλιέται δεν έχει αξία». Και η ποίηση δεν πουλάει. Αν υποθέσουμε πως οι δύο νομπελίστες ποιητές μας, Σεφέρης και Ελύτης, ήταν νέοι και έστελναν την πρώτη ποιητική τους συλλογή σε κάποιον μεγάλο εκδοτικό οίκο, είναι σίγουρο πως δεν θα έπαιρναν καμιά απάντηση. Η συλλογή τους θα πήγαινε κατευθείαν στον κάλαθο των αχρήστων χωρίς να διαβαστεί. Ο όρος ποιητική συλλογή για τους περισσότερους εκδότες είναι υπεραρκετό δικαιολογητικό για να απορριφθεί.

Το ΔΝΤ είναι υπεύθυνο για την καταστροφή των οικονομιών τουλάχιστον 80 χωρών που τις βύθισε στη φτώχεια και την ανεργία και πολλαπλασίασε ραγδαία τα κέρδη του αρπακτικού καπιταλισμού. Μιλάμε για τις συνέπειες στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, στην πραγματική οικονομία και το περιβάλλον. Τι γίνεται όμως με τον πολιτισμό; Πολύ φοβάμαι πως θα θεωρηθεί «αρχαϊκή δομή» όπως έτσι είχαν χαρακτηριστεί και όλες οι κατακτήσεις του εργατικού κινήματος τους τελευταίους δύο αιώνες. Η πολιτική του ΔΝΤ είναι να διαλύσει όλες τις κοινωνικές υποδομές μιας χώρας και να δώσει όλο τον πλούτο της σε μια χούφτα κερδοσκόπων, αδιαφορώντας αν αυτό επιφέρει λιμούς και καταποντισμούς.

Η τέχνη και η δημιουργία είναι από τη φύση τους ανατρεπτικές. (Και εδώ δεν μιλάμε για την προπαγάνδα του καπιταλισμού που γίνεται φιλμ, τηλεοπτικό σίριαλ, εμπορικά μπεστ σέλερ.) Η τέχνη μάς δίνει τη δυνατότητα για μια αυτογνωσία. Πέρα από την αισθητική απόλαυση, μας επιτρέπει να ταξιδέψουμε στον εαυτό μας και να ψάξουμε τελικά να βρούμε ποιοι είμαστε. Και το να φεύγεις από το κοπάδι είναι μια πρώτη αντικαπιταλιστική πράξη, έστω και αν εμείς το αγνοούμε. Και η ποίηση, με την ήρεμη σιγανή φωνή της, γίνεται και δικιά μας φωνή. Εχω προλάβει την εποχή που υπήρχαν άνθρωποι που ήξεραν δεκάδες ποιήματα από στήθους ή και παρέες που μαζεύονταν για να διαβάσουν ποίηση μεταξύ τους. Και αυτό ήταν ελευθερία. Αλλά ελευθερία και νεοφιλελευθερισμός δεν είναι συμβατές έννοιες. Μήπως η κρίση των εφημερίδων είναι και κρίση «αναγνωστέας ύλης»; Δηλαδή έλλειψη ποιητικότητας στη δημοσιογραφική γραφή;

Περικλής Κοροβέσης

13.3.10

ΕΝΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟ «ΣΧΗΜΑ ΕΚΤΟΣ ΑΞΟΝΑ»

Η χορογράφος Αναστασία Θεοφανίδου και ο μουσικός Νίκος Βουδούρης είναι από τις πιο δημιουργικές μονάδες στον θεατρικό χώρο της Θεσσαλονίκης.
Το Underground Εντευκτήριο ευτύχησε να τους έχει συνεργάτες σε μια σειρά εκδηλώσεων, ξεκινώντας από την ευρηματική τελετή-παράσταση «Εγκαίνιον Εντευκτηρίου» που επιμελήθηκαν, τον Απρίλιο του 2002, και φτάνοντας στο πιο πρόσφατο θεατρικό αναλόγιο «Γράμματα χωρισμού», πέρυσι.


Τον Ιανουάριο του 2008, το ζευγάρι (και στη ζωή) Θεοφανίδου - Βουδούρης δημιούργησε το «Σχήμα Εκτός Άξονα» με σκοπό να στεγάσει διαφορετικές απόψεις πάνω στην τέχνη. Το «Σχήμα Εκτός Άξονα» φιλοξενήθηκε μέχρι το τέλος του 2009 στο θέατρο τέχνης Ακτίς Αελίου ενώ από τον Ιανουάριο του 2010 έχει το δικό του χώρο στην Πλάτωνος 35 όπου έχουν ήδη ξεκινήσει τα σεμινάρια.

Στο μεταξύ, έχουν πραγματοποιηθεί στον χώρο του μερικά πολύ ενδιαφέροντα σεμινάρια για θέματα τέχνης και ευρύτερα πολιτισμικά ζητήματα,όπως σεμινάριο κίνησης και αυτοσχεδιασμού με θέμα «Προσεγγίζοντας έναν ρόλο», σεμινάριο δημοσιογραφικού λόγου με θέμα «Η τεχνική της συνέντευξης (εφημερίδα, περιοδικό, ραδιόφωνο, internet), σεμινάριο φωνητικής με θέμα «Φωνητικές ασκήσεις με αφορμή τον ποιητικό λόγο» κ.ά.
Αυτό το διάστημα διεξάγεται το σεμινάριο υποκριτικής με θέμα «Ο λόγος ως δράση αλλαγής του Άλλου. Σκηνές από Ρωμαίο και Ιουλιέττα», με τη σκηνοθέτρια Βίκη Γεωργιάδου (μέχρι τις 31 Μαρτίου).

Τώρα το «Σχήμα Εκτός Άξονα» ανακοινώνει ένα νέο σεμινάριο, υποκριτικής αυτή τη φορά, με τίτλο «Μια γνωριμία με τα βασικά εργαλεία και τις έννοιες της υποκριτικής μέσα από τη Μάσκα», με εισηγητή τον σκηνοθέτη Σίμο Κακκάλα.

Ημέρες και ώρες
Πέμπτη 8 Απριλίου 14.00-19.00
Παρασκευή 9 Απριλίου 14.00-19.00
Σάββατο 10 Απριλίου 11.30-16.30
Κυριακή 11 Απριλίου 12.00-17.00


Αιτήσεις αποδεκτές μέχρι 30 Mαρτίου
τιμή σεμιναρίου 150 ευρώ
Σχήμα εκτός άξονα,
Πλάτωνος 35
Πληροφορίες στα τηλ: 2310823444
6944540837, 6946206761
shimaeax@gmail.com

8.3.10

ΠΕΤΥΧΗΜΕΝΗ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ SLAM POETRY ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Με (απροσδόκητη;) επιτυχία, τόσο από πλευράς συμμετοχών όσο και από πλευράς προσέλευσης και ανταπόκρισης του κοινού, πραγματοποιήθηκε χτες (Κυριακή 7 Μαρτίου 2010) η πρώτη διοργάνωση slam poetry στη Θεσσαλονίκη.

Την πρωτοβουλία να γίνει και στη Θεσσαλονίκη (μετά την Αθήνα) διαγωνισμός slam poetry είχε η ποιήτρια Έλσα Κορνέτη, που επωμίστηκε και τη διαχείριση του όλου προγράμματος.
Συνδιοργανωτές ήταν το Εντευκτήριο (περιοδικό-εκδόσεις-εκδηλώσεις και το Σαιξπηρικόν (βιβλιοπωλείο-εκδόσεις).
Χορηγός επικοινωνίας ο 9,58fm της ΕΡΤ3.

Ο Όθωνας Ψαλτόγλου ήταν εκεί. Να πως περιγράφει την εμπειρία του ως θεατή/ακροατή:

Με τον όρο ποίηση slam (slam poetry) εννοείται ένας διαγωνισμός ποίησης κατά τον οποίο οι διαγωνιζόμενοι παρουσιάζουν ποιήματά τους ή σπανιότερα και ποιήματα άλλων, χρησιμοποιώντας μόνο το σώμα και τη φωνή τους, συχνά μάλιστα αυτοσχεδιάζουν. Ο διαγωνισμός έχει ένα σύνολο κανόνων, κριτική επιτροπή και νικητή.
Ιστορικά, πατέρας της ποίησης slam θεωρείται ο εργάτης και ποιητής Marc Smith, ο οποίος οργάνωσε τις πρώτες βραδιές στο Green Mill jazz club του Σικάγου τον Ιούλιο του 1986. Σκοπός των πρώτων εκείνων συναντήσεων ήταν η επαναδιαπραγμάτευση της σχέσης των ανθρώπων με την ποίηση, αλλά και της σχέσης μεταξύ των ανθρώπων μέσω της ποίησης. Για το λόγο αυτό συχνά τα ποιήματα έχουν έντονο πολιτικό περιεχόμενο. Στα 24 χρόνια ύπαρξής του το poetry slam έχει διαδοθεί σε αρκετές χώρες ενώ άρχισε την εμφάνισή του και στην Ελλάδα. Λίγες μέρες πριν τη χθεσινή εκδήλωση, ενάς αντίστοιχος διαγωνισμός έλαβε χώρα στην Αθήνα.

Πολλοί μεταξύ των συμμετεχόντων ―10 διαγωνιζόμενοι και δύο guests― είχαν να επιδείξουν ιδιαίτερα όμορφη και αξιοπρόσεκτη προσωπική δουλειά όχι μόνο όσον αφορά το περιεχόμενο των ποιημάτων τους, αλλά και την ερμηνεία τους ενώπιον κοινού, στοιχείο αναπόσπαστο της ποίησης slam. Ως προς το πρώτο, οι περισσότεροι των συμμετεχόντων προτίμησαν, παρεκκλίνοντας από αυτό συνήθως συμβαίνει, να στραφούν προς μία ποίηση περισσότερο ενδοσκοπική, δίνοντας έμφαση στην προσωπική τους πρόσληψη του αυτού που συμβαίνει ή αυτού που βιώνουν. Αυτή ωστόσο η επιλογή καθόλου δεν επηρέασε αρνητικά . Από τη γλώσσα και το ύφος που χρησιμοποιούνταν, διακρίνονταν οι προσωπικές επιρροές που καθένας είχε και οι οποίες ήταν συχνά αρκετά διαφορετικές.
Σημαντικό πάντως αναφορικά με τους συμμετέχοντες – οι οποίοι, σχεδόν όλοι ήταν κάτω των 30- είναι ότι δεν δίστασαν, εκθέτοντας ένα κομμάτι της δουλειάς τους το οποίο διάλεξαν να παρουσιάσουν, να εκθέσουν ταυτόχρονα τους εαυτούς τους απέναντι στους άλλους.
Ιδιαίτερα ευχάριστο ήταν το γεγονός ότι μερικοί συμμετέχοντες παρουσίασαν ποιήματά τους στα αγγλικά, επιλογή στην οποία το κοινό ανταποκρίθηκε θετικά.

Πέραν όμως των προαναφερθέντων, το βάρος ή καλύτερα, η σημασία της χθεσινής βραδιάς βρισκόταν στην ίδια τη διοργάνωση αυτού του γεγονότος στη Θεσσαλονίκη, σε μια περίοδο που όλοι όσοι έχουν έστω στοιχειώδη επαφή με την τοπική πολιτιστική ζωή, διαπιστώνουν την ένδεια που τη διακρίνει. Στο πλαίσιο αυτό επιχειρήθηκε η είσοδος της ποίησης slam ― και η αποτίμηση είναι κατά την προσωπική μου άποψη περισσότερο από θετική. Από πρωτοβουλίες όπως η περιγραφόμενη είναι ίσως δυνατό να αρχίσει (ή και να ενισχυθεί) μία προσπάθεια δημιουργίας ενός πιο συγκροτημένου και δραστήριου πολιτιστικού πόλου. Άλλωστε πέραν της όποιας αδιαφορίας υπάρχει, αιτία της σημερινής κατάστασης είναι η αδυναμία ακόμα και ανθρώπων με ειλικρινές ενδιαφέρον να βρουν τρόπους και μέσα εκδήλωσης και ανάπτυξης του ενδιαφέροντος αυτού.

Στο δεύτερο μέρος το πρόγραμμά ήταν μουσικό με κεντρικό πρόσωπο τον τραγουδιστή των Big sleep, Stefan Schwerdtfeger.

Μένει να δούμε τη συνέχεια του slam poetry στην Ελλάδα. Δεν ξέρω αν φέτος ήρθαν οι καλύτεροι, μα είναι σημαντικό πως αφ’ ενός κάποιοι δεν δίστασαν να παίξουν με τους στίχους τους σε ένα δημόσιο ταμπλό, αφ’ ετέρου κάποιοι άλλοι προσέφεραν αυτή τη δυνατότητα. Τους χρειαζόμαστε και τους δυο.

Όθωνας Ψαλτόγλου

Το δεύτερο μέρος του διαγωνισμού, με νέους υποψηφίους, θα γίνει την Κυριακή 14 Μαρτίου 2010, ώρα 8 μ.μ., στο καφε-μπαρ BAZAAR, στην Πλατεία Άθωνος. Να είστε εκεί!

4.3.10

Η ΑΙΩΝΙΑ ΑΤΙΜΩΡΗΣΙΑ

Ο Γιώργος Τούλας, στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού του, Parallaxi, γράφει με λίγα λόγια όσα σκεφτόμαστε πολλοί (νομίζω) αυτό το διάστημα:

Σε μια σκηνή του Soul Kitchen, ο Φατίχ Ακίν βάζει μια Γερμανίδα εφοριακό να κλείνει μια επιχείρηση διαπιστώνοντας παραβάσεις, οδηγώντας τον ιδιοκτήτη της στη φυλακή. Το κοινό στην αίθουσα αναστενάζει βλέποντας τον γερμανικό νόμο να εφαρμόζεται. Ένας ηλικιωμένος πίσω μας αναφωνεί: Α ρε να ήταν έτσι και η Ελλάδα! Η Ελλάδα. Μάλιστα. Περνά τον πιο
τρικυμιώδη χειμώνα της σύγχρονης ιστορίας της। Η χώρα έχει πτωχεύσει ανεπισήμως, δεν το λέμε μεταξύ μας για να μη στεναχωριόμαστε, όλος ο υπόλοιπος πλανήτης βοά όμως. Μάλιστα, θέλουν να μας βγάλουν και από την Ευρωπαϊκή Ένωση διότι φανήκαμε τόσο λίγοι. Για περισσότερο από δέκα χρόνια διαχειριστήκαμε ευκαιρίες μοναδικές για να στηρίξουμε πάνωτους το μέλλον της χώρας। Το μέλλον μας। Τις διαχειριστήκαμε όμως με τον γνωστό λάθος τρόπο. Τον παλιό τρόπο, τον κατσαπλιάδικο. Της αρπαχτής και του «κοίτα το σήμερα και άσε το αύριο». Η χώρα που πριν μόλις έξι χρόνια καμάρωνε ολόκληρη η υφήλιος για τους Ολυμπιακούς αγώνες και την ανάπλαση της Αθήνας, αποτελεί σήμερα τον περίγελο του κόσμου. Το ναδίρ της αξιοπρέπειας και των ονείρων μας έχει επέλθει. Μια κατάστασηστην οποία είμαστε όλοι συμμέτοχοι και συνένοχοι. Μια κατάσταση κατά την οποία όποτε και εάν βγούμε θα συνεχίσει, είμαι απολύτως σίγουρος, να αποτελεί ένα ύψιστο παράδειγμα ατιμωρησίας και απώλειας μνήμης. Διότι μην τρέφουμε ψευδαισθήσεις. Πίσω από τα γεγονότα υπάρχουν άνθρωποι και ευθύνες. Πίσω ας πούμε από την πτώση των Τεμπών, την παραγραφή μεγάλων προστίμων, τα δομημένα ομόλογα των ταμείων που έκαναν τα χρήματα των ασφαλισμένων αέρα κοπανιστό, υπάρχουν άνθρωποι που ευθύνονται. Πίσω από τη σημερινή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας υπάρχουν συγκεκριμένοι πρωθυπουργοί με ονοματεπώνυμο, υπουργοί που αποφάσιζαν και υπέγραφαν. Άνθρωποι που είχαν ψηφιστεί να κάνουν τη δουλειά τους κι εκείνοι όχι απλά δεν την έκαναν αλλά οδηγούσαν μια ολόκληρη χώρα στο χαμό. Με τη δική μας ανοχή δε λέω. Όλοι λίγο ως πολύ έτσι ζούσαμε. Σαν τα ψεύτικα στοιχεία που δίναμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αγοράζαμε τζιπ με δανεικά, ρολόγια με δανεικά, μέναμε σε πεντάστερα με δανεικά. Και ταυτόχρονα κλέβαμε. Τους γύρω μας, το κράτος, το εαυτό μας και το μέλλον των παιδιών μας. Και παρανομούσαμε με κύριο ελαφρυντικό το αφού το κάνουν οι πολιτικοί γιατί να μην το κάνουμε και μεις. Οι πολιτικοί λοιπόν, οι υπηρέτες του δημοσίου συμφέροντος. Αυτοί που με όσα διέπραξαν σήμερα δεν αρκεί να λουφάζουν.
Αν είμασταν στην Ιαπωνία θα έκαναν χαρακίρι με λιγότερα, στη Βρετανία θα πάνε φυλακή για μερικές χιλιάδες λίρες। Στην Αφρική, με συνοπτικές σε λαϊκά δικαστήρια, θα τους οδηγούσαν σε λιντσάρισμα। Εδώ κάτι λέγεται για εξεταστικές επιτροπές. Από αυτές που στο τέλος βγαίνει πάντα όλος ο κόσμος λάδι. Οι άνθρωποι αυτοί με τα ονοματεπώνυμα κάπως δεν πρέπει
να τιμωρηθούν, για να δώσουν το παράδειγμα και στους υπολοίπους για την αληθινή τους μεταμέλεια; Όσοι μια δεκαετία και πλέον τώρα βρέθηκαν στα καίρια πόστα δεν θα έπρεπε έστω συμβολικά να χάσουν για πάντα την σύνταξή τους που συνεχίζουν να παίρνουν για τις κάκιστες υπηρεσίες που προσέφεραν; Να δεχτούν να δικαστούν από ανεξάρτητες αρχές υπερασπιζόμενοι δημόσια τον εαυτό τους; Αστειεύεσαι θα μου πείτε. Ίσως σε μια άλλη χώρα. Εδώ, οι ίδιοι άνθρωποι που σήμερα κρύβονται αύριο μεθαύριο θα διεκδικήσουν νέες δάφνες.
Καμιά προεδρία της Δημοκρατίας, κάτι στο απυρόβλητο βρε αδερφέ. Έτσι και αλλιώς η μνήμη ασθενεί σύντομα. Και σε δέκα χρόνια, με κάποιους άλλους παρόμοιους θα έχουμε να ασχολούμαστε.


Γιώργος Τούλας